အာဏာခွဲဝေအုပ်ချူပ်ရေးဆိုတာ ဘာလဲ ? ဖယ်ဒရယ်စနစ်ဆိုတာ အဖွဲ့ဝင်ပြည်နယ်များနှင့်ပြည်ထောင်စုကြားအချိုးကျအာဏာခွဲဝေလျက် ယှဉ်တွဲနေထိုင်ခြင်း Distribution of Powerဖြစ်တယ်။ အာဏာခွဲဝေခြင်းကို အသေးစိတ်ပြောရရင် ဖယ်ဒရယ်စနစ်မှာ ဗဟိုအစိုးရ သို့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ နဲ့ ပြည်နယ်အစိုးရဆိုပြီး အစိုးရနှစ်ရပ်ရှိမယ်။ ဒီနေရာမှာ ဗဟိုအစိုးရနဲ့ အဖွဲ့ဝင်ပြည်နယ် အစိုးရနှစ်လွှာကြားမှာရှိတဲ့ မူဝါဒ၊ သဘောတူညီချက်၊ ကိုယ်ပိုင် ပြဌာန်းချက်တွေကို အပြန်အလှန်စေ့စပ်ညှိနိုင်းပြီး အာဏာခွဲဝေအုပ်ချုပ်ခြင်းကို ဖယ်ဒရယ်စနစ်လိ

အကြမ်းဖက်မှုတွေကိုလေ့လာပြီး မငြိမ်းချမ်းမှုတွေကိုအဖြေရှာမယ်။ လူမှုဆက်ဆံရေးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများက သဘာဝအရဖြစ်ပြီး ရှောင်လွှဲလို့မရကြောင်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်သူတွေက ပြောလေ့ရှိကြပါတယ်။အဲ့ဒီ ပဋိပက္ခနောက်ဆက်တွဲ မှာတော့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ၊အကြမ်းဖက်ပြီးဖြေရှင်းမှုတွေပါလာပြီး မငြိမ်းချမ်းမှုတွေ ဖြစ်လာတတ်ကြပါတယ်။ဒီတော့ မငြိမ်းချမ်းမှုတွေကို လေ့လာပြီး အဖြေရှာနိုင်ဖို့ အကြမ်းဖက်မှုတွေအကြောင်းကို မဖြစ်မနေသိထားဖို့လိုပါတယ်။အကြမ်းဖက်မှုတွေက သတိမထားမိတဲ့ နေရာတွေမှာလည်း ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ရှိန

ဖက်ဒရယ်စနစ်၏ အားသာချက်၊အားနည်းချက်များကို သတိချပ်ကာ အနာဂါတ်ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတည်ထောင်ရန် တိုင်းပြည်ပကတိအနေအထားနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အစီအမံများချမှတ်ခြင်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းအမြစ်တွယ်နေသည့် လူမျိုးရေး၊ဘာသာရေး၊ကိုယ်ပိုင်စရိုက် လက္ခဏာများ အစရှိသည့်ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုများ၊ တိုင်ပြည်အတွင်းရှိ နယ်မြေဒေသများအကြား အရင်းအမြစ်ရယူပိုင်ဆိုင်ခြင်း၊ဖွဲ့ဖြိုးတိုးတက်မှု နိမ့်ကျကွာဟခြင်းအစရှိသည်တို့ကို ကာကွယ်ရန်နည်းလမ်းအဖြစ်ယူဆကာဖယ်ဒရယ်စနစ်အကောင်ထည်ဖော်ရန်ကြိုးစားခဲ့သည်မှာ လွတ်လပ်ရေးမရ

မြန်မာနိုင်ငံဖယ်ဒရယ်ရဲ့ကနဦးအစနဲ့ ထူးခြားချက်များ။ မြန်မာ့ဖက်ဒရယ်ခြေလှမ်းအစ သမိုင်းစာမျက်နှာတွေကို ရှာဖွေကြည့်တဲ့အခါ လွတ်လပ်ရေးမတိုင်ခင် ကိုလိုနီလက်အောက်သီးခြားစွာတည်ရှိနေကြတဲ့ ပြည်နယ်တွေ ကြားအတူတကွ လွတ်လပ်ရေးဆောင်ယူနိုင်ရေး စဥ်းစားချက်ပေါ် သန္ဓေတည်ပြီး တစ်စတစ်နှင့်ရောင်နီသမ်းလာရခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၇၊ ဖေဖော်ဝါရီလ (၁၂) ရက်နေ့က ချူပ်ဆိုခဲ့တဲ့ ပင်လုံစာချုပ်ကို ကြည့်ရင် ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းများဖြင့်စတင်ခဲ့တဲ့ ဖယ်ဒရယ်စနစ်ကို စံနမူနာထားစရာတွေ့မြင်နိုင်ပါတယ်။ ပင်လုံစာချုပ်ရဲ့ အနှစ်သာရတွေဖြစ်တဲ့

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပြင်ဆင်ခြင်းဆိုင်ရာ ယေဘုယျ အခြေခံနည်းစနစ်(၄) မျိုး အပိုင်း(၁) ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေရေးဆွဲခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွေဟာ အခြေခံခိုင်မြဲရေးနဲ့ ရေရှည်တည်တံ့ရေးအတွက်ရည်ရွယ်ပြီး ရေးဆွဲခြင်းဖြစ်ပေမယ့် ပြောင်းလဲမရတဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ခုတော့ မဖြစ်သင့်ပါဘူး။ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံံဥပဒေများ တည်တံ့စေရန်မှာလည်း တိုင်းပြည်ရေခံမြေခံပေါ်မူတည်ပြီး ပြောင်းလဲလာသော လိုအပ်ချက်များ ၊အကြောင်းတရားများနဲ့ ကိုက်ညီအောင် လျင်မြန်စွာဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိင်တဲ့ ဥပဒေများဖြစ်ဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်

ဖက်ဒရယ်မိတ်ဆက် အပိုင်း(၄) ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုင်ရာအခြေခံယူဆချက်များနှင့် မြန်မာ့ဖက်ဒရယ်အရေး ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်တွေတုန်းက ဖက်ဒရယ်မိတ်ဆက် ဆောင်းပါးများအဖြစ် ဖက်ဒရယ်နဲ့ပတ်သတ်တဲ့ အခြေခံစံနှုန်း၊သဘောတရားတွေအပြင် အစရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်နဲ့ပါတ်သတ်တဲ့ သိသင့်သိထိုက်တာတွေကို မိတ်ဆက်ဆွေးနွေးခဲ့တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ဒီအပတ်မှာတော့ အရင်အပတ်ကဖော်ပြခဲ့တာတွေကိုအခြေခံပြီး အနာဂါတ်ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုမှာ မဖြစ်မနေထားရှိရမယ့် အခြေခံမူတွေကို တင်ပြသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ နှစ်ပေါင်းများစွာ အမျိုး၊ဘာသာ၊သာသနာကိုအခြေခ

ဖက်ဒရယ်မိတ်ဆက် အပိုင်း(၂) ဖက်ဒရယ်စနစ်တွင်တွေ့ရလေ့ရှိသော ယေဘုယျအခြေခံလက္ခဏာရပ်များ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့တွင် တူညီတဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုပဲ ကျင့်သုံးကြပေမယ့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရဲ့ မူလအခြေအနေတွေပေါ်မူတည်ပြီး ခြားနာကြပါသေးတယ်။ ဒီလိုခြားနားမှုတွေ ရှိပေမယ့် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ယေဘုယျ ဘုံတူညီတဲ့လက္ခဏာတွေကို ဒီ ဖက်ဒရယ်မိတ်ဆက် ဆောင်းပါးအပိုင်းဆက်(၂) မှာ ဖော်ပြပေးသွားမှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ဟာ အစိုးရစနစ်တစ်ခုကို ဖက်ဒရယ်ကျင့်သုံးတဲ့နိုင်ငံလို့ အကြမ်းဖျင်း ကောက်ချက်ချမှတ်ယူနိုင်ဖို့

ဖက်ဒရယ်မိတ်ဆက် အပိုင်း(၁) ဖက်ဒရယ်စနစ်၏စံတန်ဖိုးများနဲ့အခြေခံသဘောတရားများ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတည်ထောင်မည်ဟုဆိုရာတွင် စနစ်တို့၏ သဘောသဘာဝအတိုင်း အာနည်းချက်နှင့် အားသာချက်များရှိသည့်အလျောက် ၎င်းတို့၏စံတန်ဖိုးများနှင့်အခြေခံသဘောတရားများကို ကောင်းမွန်စွာ အသုံးချ ကျင့်သုံးနိုင်ရေးမှာ အင်မတန်မှအရေးကြီးလှပါတယ်။ အကြောင်းမှာ ဖက်ဒရယ်စနစ်ရဲ့ စံတန်ဖိုးများနဲ့ အခြေခံသဘောတရားများကို ကောင်းစွာလိုက်နာကျင့်သုံးမှုသည် တိုင်းပြည်တစ်ခု၏ အစိုးရယန္တရားကောင်းစွာ လည်ပတ်နိုင်ခြင်းအပေါ် တိုက်ရိုက် အကျိုးသ

ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံအချို့ရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးကော်မရှင်များ ဖက်ဒရယ်စနစ်မှာ အနည်းဆုံးအစိုးရနှစ်ရပ်ရှိတဲ့အလျောက် ဘဏ္ဍာငွေခွဲဝေခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွေ၊ အခွန်ကောက်ခံတဲ့လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ ခွဲဝေခြင်းတွေနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးတဲ့ ကိစ္စရပ်တွေမှာ သဘောမတူညီနိုင်မှုတွေနဲ့ မပြီးပြတ်ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ (zero-sum)လို့ဆိုနိုင်တဲ့ တစ်ဖက်က အမြတ်ရရှိနေချိန် တစ်ဖက်ကို နစ်နာစေတဲ့ အခြေအနေတွေကြောင့်ပဲ အဲ့ဒီလို ဘဏ္ဍာငွေခွဲဝေခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်တွေမှာ အစိုးရ နှစ်ဖက်အကြား ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး

ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် အပိုင်း(၃) အရေးပေါ်ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ကို အလွဲသုံးစားမလုပ်အောင် ဘယ်လိုအစီအမံတွေထားရှိသင့်လဲ။ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါး အပိုင်း(၂) မှာ “အိန္ဒိယနိုင်ငံ”ရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေမှာ ပါဝင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ အရေးပေါ်ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ပြဌာန်းထားရှိခြင်း အကြောင်းအရင်း (၂) ခုကိုဖော်ပြပြီးခဲ့ပါပြီ။ ဆောင်းပါးအပိုင်း(၂) မှာဖော်ပြခဲ့သလို ဖက်ဒရယ်အစိုးရကို ကြာ

ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် အပိုင်း(၂) အရေးပေါ်ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်ထားရှိခြင်း အကြောင်းရင်း(၂)ချက် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါး အပိုင်း(၁)မှာတော့ အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ မှာ တရားဝင်ပြဌာန်းထားတဲ့ (ပုဒ်မ-၃၅၅/၃၅၆) တို့ကိုဖော်ပြသွားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဆောင်းပိုင်းအပိုင်း(၁)ကိုဖတ်ရှုပြီးနောက်မှာ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့ “အိန္ဒိယနိုင်ငံ” ရဲ့ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပါ ပြဌာန်းချက်ဟာ ဖက်ဒရယ်အန

ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်အစိုးရရဲ့ ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် အပိုင်း(၁) အိန္ဒိယဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (ပုဒ်မ-၃၅၅/၃၅၆) ဖက်ဒရယ်စနစ်ကျင့်သုံးတဲ့နိုင်ငံအများစုမှာ ယူနစ်များ၊တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်များရဲ့ အုပ်ချုပ်စီမံမှုမှာ ဖက်ဒရယ်အစိုးရအား ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့် ပြုလေ့ရှိကြပါတယ်။အကြောင်းရင်းကတော့ အဆိုပါ ပြည်နယ်တွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ် တည်ငြိမ်စေရန်၊ လူ့အခွင့်အရေးကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက် ရန်၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေး လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ကောင်းမွန်တဲ့ အုပ်ချုပ်မှုအခြေခံစံနှုန်းများကို ထိန

ပဋိပက္ခကိုနားလည်ခြင်း အပိုင်း(၂) ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိတဲ့ အဆင့်များ ဒီနေ့မှာတော့ စာဖတ်သူတွေအနေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိတဲ့ ယေဘုယျ အဆင့်တွေကို လေ့လာပြီး ၎င်းအဆင့်တွေနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့မေးခွန်းလေးတွေကို ဖြေဆိုကြရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ စာဖတ်သူတွေ အနေနဲ့ ပဋိပက္ခတွင့်ဇာတ်ကောင်တွေကို ခွဲခြားတတ်ပြီးတဲ့အခါမှာ ပဋိပက္ခအဆင့်တွေကိုလည်း မဖြစ်မနေ သိရှိထားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ဒါလိုသိရှိိထားမှ သက်ဆိုင်ရာအဆင့်အလိုက် ပဋိပက္ခတွေကို မတူညီတဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံတွေနဲ့ တုန့်ပြန်ဖြေရှင်းနိုင်မှာပါ။ ကျွန်တော်တို့ လူ့

ပဋိပက္ခကိုနားလည်ခြင်း အပိုင်း(၁) ပဋိပက္ခတွင်း ဇာတ်ကောင်များခွဲခြားသိရှိခြင်း ပဋိပက္ခတွေကို နားလည်သိရှိမှုမရှိပဲ စနစ်တကျ ကိုင်တွယ်မဖြေရှင်းနိုင်ရင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတဲ့ အရာ ဖော်ဆောင်နိုင်ပါ့မလား။ လုံးဝဖော်ဆောင်နိုင်မှာမဟုတ်ပါ။ ဒါ့ကြောင့် အနာဂတ် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကို အတတ်နိုင်ဆုံးပဋိပက္ခတွေ လျော့ချပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့ လူ့အသိုက်အဝန်း တစ်ရပ်ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ဆိုရင် ☑️ ပဋိပက္ခအတွင်း အဓိကဇာတ်ကောင်နဲ့ အရန်ဇာတ်ကောင်ခွဲခြားပုံများ ☑️ ပဋိပက္ခအဆင့်များ ☑️ ပဋိပက္ခကိုတုန့်ပြန်တဲ့နည်းလမ်း

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုအားကောင်းလာရင် ဘာတွေဖြစ်လာနိုင်လဲ။ အရင်ဆုံးကျွန်တော်တို့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုဆိုတာဘာလဲ။ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေးကိစ္စအဝဝနဲ့စပ်လျဉ်းလို့ လူထုကို အခြေမခံဘဲ ကိစ္စရပ်အားလုံးကို ဗဟိုကချုပ်ကိုင်ထားခြင်း၊ တစ်ပြည်ထောင်စနစ်ကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ တဖြည်းဖြည်းလူအများစုရဲ့အုပ်ချုပ်ရေးအောက်မှာပဲစုံလင်ကွဲပြားတဲ့တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေကနေထိုင်ရင်းလူအများစုရဲ့ အာဏာရှင်စနစ် အမြဲဖြစ်သွားနိုင်တာကို သတိပြုရမယ်။ နောက်ထပ်စဉ်းစားစရာတစ်ခုက စွပ်ပြုတ်တစ်ခုကို ကြည့်ရအ

ကိုယ်သိထားတဲ့ သမိုင်းတစ်ခုက အမှားတစ်ခုလို့ ကြားသိလိုက်ရတဲ့အခါ……….. Historical Thinking ဆိုတာ သမိုင်းတစ်ခု ၊အဖြစ်အပျက်တစ်ခုကို လေ့လာတဲ့ခါ နာမည်၊ နေ့ရက်၊ ရက်စွဲ စတဲ့အချက်အလက်တွေထက် အကျိုးအကြောင်းဆက်စပ်မှု၊ အဲ့အချိန်အခါမှာရှိတဲ့ ဒေသတစ်ခုရဲ့ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်၊ ဒီအကြောင်းကို ရေးသားခဲ့တဲ့အချိန်နဲ့၊ ဘယ်သူတွေကရေးခဲ့တာလဲ၊ ဘာလို့ ဒီလို အကြောင်းအရာတွေ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တာလဲ စတဲ့ရှုထောင့်မျိုးစုံမှ ရရှိလာတဲ့သက်သေအထောက်အထားတွေနဲ့ ချိန်ထိုးပြီး သမိုင်းတစ်ခုကို လေ့လာသုံးသပ်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျို

ဒီမိုကရေစီဓာတ်ခွဲခန်းတွေရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ် တရားသူကြီး Louis Brandeis ကဖက်ဒရယ်စနစ်မှာရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေကို “ဒီမိုကရေစီ ဓာတ်ခွဲခန်း”တွေလို့ ခေါ်ဆိုသမုတ်ပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ရဲ့ အားသာချက်တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာရှိတဲ့ “ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်” ကြောင့်ပဲဖြစ်ပါတယ်။မှန််ပါတယ်။အဲ့ဒီ့ အားသာချက် ကိုအသုံးချပြီး ဖက်ဒရယ်စနစ်မှာ ဒေသန္တရအဆင့် မူဝါဒစမ်းသပ်ကျင့်သုံးမှုတွေ ပြုလုပ်ပြီး တိုင်းပြည်ရှိ အခြားပြည်နယ်တွေအတွက်ပါ စံပြပုံစံတစ်ခုအနေနဲ့

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွေထဲက Sunset clause ဆိုတဲ့ ယာယီအစီအမံတစ်ရပ်ကို သင်သိပါသလား။ အရိုးရှင်းဆုံးပြောရမယ်ဆိုရင် Sunset Clause ဆိုတာကတော့ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အချိန်ကာလတစ်ခုရောက်တာနဲ့ အလိုအလျောက်သက်တမ်းကုန် ပျက်ပယ်သွားမယ့် ယာယီဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက်တစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ သတ်တမ်းကုန်ဆုံးမယ့် နေ့ရက်အတိအကျသတ်မှတ်ထားတဲ့ ပြဌာန်းချက်ဖြစ်ပြီး အဆိုပါ ပြဌာန်းချက်ကို ပြဌာန်းပေးဖို့တောင်းဆိုသူဟာလည်း ရေတိုအကျိုးစီးပွါး နှင့် စိတ်ကျေနပ်မှုကိုရရှိရစေမှာဖြစ်ပြီး အတိုက်အခံတွေအနေနဲ့လည်း ယာယီသဘောတူ

ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွေထဲက Sunrise clause ဆိုတဲ့ အစီအမံတစ်ရပ်ကို သင်သိပါသလား။ Sunrise Clause ဆိုတာကတော့ ဖွဲ့စည်းပုံပြဌာန်းချက်တစ်ခုရဲ့ သက်ရောက်တဲ့ နေ့ရက်ကို နောင်လာမယ့်အနာဂတ်တစ်ခုအထိ ရွှေ့ဆိုင်းထားခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ဟုတ်ပါတယ်။ မြင်သာအောင် အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဖြစ်ရပ်ကိုကြည့်နိုင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ညီလာခံမှာ သဘောထားအကွဲလွဲဆုံးပြဿနာတစ်ခုကတော့ “ပြည်ထောင်စုအစိုးရရဲ့ ရုံးသုံးဘာသာစကား” သတ်မှတ်ချက် တစ်နည်းပြောရရင် ဘာသာစကားဆိုင်ရာမူဝါဒပဲဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လ

ပဋိပက္ခတွေကို ကာကွယ်ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့အဖြေ(သို့မဟုတ်) ဖက်ဒရယ် အပိုင်း(၂) အနာဂတ်ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု နဲ့ ဘာသာစကားမူဝါဒများ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတွေမှာ ဘာသာစကားမူဝါဒ နဲ့ပတ်သတ်ပြီး အစီအမံချမှတ်ပုံတွေမှာ နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့တစ်ခုကွဲပြားကြပါတယ်။ အချို့နိုင်ငံများမှာ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေထဲတွင် ဗဟိုအဆင့်နဲ့ ပြည်နယ်အဆင့်နှစ်ခုလုံးမှာထည့်သွင်းအကာအကွယ်အကွယ်ပေးထားပြီး တစ်ချို့နိုင်ငံများမှာတော့ အစိုးရတစ်ရပ်ရပ်ထံမှာ အခွင့်အာဏာပေးထားပါတယ်။တဖန် ဖက်ဒရယ်ဟုဆိုပေမယ့် လူနည်းစုဘာသာစကားရပိုင်ခွင့်တွေမှာ များစွာ